Adem’in hikayesi, selam onun üzerine olsun: Yaratılışın başlangıcı, secdenin sırrı ve insanın ilk imtihanı
Evrenin enginliğinde, insanoğlu yaratılmadan önce, Yüce Allah yeryüzünde halefi olacak ve görev ve ibadet emanetini taşıyacak yeni bir varlık yaratmak istedi. Bu varlık Adem’dir, selamonun üzerine olsun, insanlığın babası, insanlığın bu dünyadaki hikayesi onunla başladı, büyük bilgelik ve tövbe ve Tanrı’ya dönüşte zamansız derslerle.
Adem’in yaratılışı: Çamurdan Ruha
Adem’in (a.s) hikayesi büyük bir ilahi emirle başladı. Tanrı Adem’i çamurdan, çömlek gibi bir balçıktan yarattı, sonra onu şekillendirdi ve ona ruhundan üfledi ve normal bir insan oldu. Bu eşsiz yaratılış, Yaratıcı’nın büyüklüğünü ve her şeye kadir olduğunu ve insanın, kökeni topraktan olmasına rağmen, ona özel bir saygınlık ve statü veren Tanrı’nın ruhundan bir koku taşıdığını gösterir.
Kanıt: Kur’an-ı Kerim bu gerçeği kendi sözleriyle ifade eder:
إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن طِينٍ (71) فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ (72)
(S. Suresi 71-72).
Secdenin sırrı: Adem’i onurlandırmak ve Şeytan’ı reddetmek
Tanrı Adem’i yaratıp ona üfledikten sonra meleklere ona secde etmelerini emretti. Bu emir Adem için büyük bir onur ve insanın evrendeki yerinin ilanıydı. İblis hariç tüm melekler Rablerinin emrine itaat ederek secde ettiler.
İblis Adem’e secde etmeyi reddetti ve Rabbiyle tartışarak şöyle dedi: “Ben ondan daha hayırlıyım, beni ateşten onu ise çamurdan yarattın.” Bu reddediş, bir yanda İblis ve soyu, diğer yanda Adem’in çocukları arasındaki ebedi düşmanlığın başlangıcıydı. İblis, gurur ve kıskançlıkla Tanrı’ya itaatsizlik eden ilk kişiydi, bu yüzden Tanrı onu merhametinden kovdu ve korkunç bir şeytan oldu.
Kanıt: Yüce Tanrı şöyle buyurdu:
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ
(Bakara Suresi: 34).
Cennetteki ilk insan sınavı: Yasak Ağaç
Tanrı Adem’e ve eşi Havva’ya (onun kaburga kemiğinden yaratılmıştı) Cennet’i verdi ve yemelerini yasakladığı bir ağaç dışında oradaki tüm nimetlerden faydalanmalarına izin verdi. Bu, Tanrı’nın emrine itaat ve bağlılığın sınandığı ilk insan sınavıydı.
Ancak, Adem ve Havva’yı baştan çıkarmaya yemin etmiş olan Şeytan, bunun ölümsüzlük ağacı olduğunu ya da onları kral yapacağını söyleyerek ağaçtan yemeleri için onları ayarttı. Adem ve Havva Şeytan’ın ayartmasına karşılık verdiler ve ağaçtan yediler, utançları ortaya çıktı ve hatalarını anladılar.
Delil: Kur’an-ı Kerim, Yüce Allah’ın sözleriyle bu sınavın ayrıntılarından bahseder:
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِن سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ
(A’raf Suresi: 20).
Tövbe ve Tanrı’ya dönüş: Merhamet ve bağışlama
Adem ve Havva hatalarında devam etmediler, ancak kısa süre sonra suçlarını anladılar ve derinden pişman oldular. Tövbe ettiler ve Rableri tarafından kendilerine öğretilen kelimelerle Tanrı’ya dua ettiler:
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ
(A’raf Suresi: 23).
Adem Rabbinden söz aldı ve Tanrı tövbe etti, çünkü O merhametli bir tövbekârdır. Böylece Adem’in günahı, tövbenin önemi ve günah işleyip tövbe edip O’na döndüklerinde Tanrı’nın merhamet kapısının insanlara her zaman açık olduğu konusunda tüm insanlık için bir ders olmuştur.
Dünyaya İniş: Halifeliğin ve Mimarlığın Başlangıcı
Tövbeden sonra Tanrı, Adem ve Havva’yı bir süreliğine ikamet edecekleri ve eğlenecekleri yeryüzüne indirdi. Bu iniş bir ceza değil, yeni bir aşamanın başlangıcıydı; yeryüzünde haleflik ve onun yeniden inşası aşaması. Adem yeryüzüne ibadet, çalışma ve bilimle kolonileşmek, hayatın zorluklarıyla yüzleşmek, hatalarından ders almak ve tövbe edip Rabbine dönmek için indirildi.
Sonsöz: İnsanlığın babasının hikayesinden zamansız dersler
Âdem’in (a.s) hikâyesi, insanlık için ebedi dersler içeren Kur’an’daki en derin hikâyelerden biridir:
- İnsan onuru: İnsanlar Tanrı’nın gözünde büyük bir konuma sahiptir, çünkü O’nun yeryüzündeki halefidirler.
- Gurur ve kıskançlık tehlikesi: Kibir ve kıskançlık Tanrı’ya itaatsizlik edilen ilk günahtır ve tüm kötülüklerin kaynağıdır.
- İtaat ve bağlılığın önemi: Tanrı’nın emirlerine bağlılık hayatta kalmanın ve mutluluğun yoludur.
- Tövbe kapısı açıktır: Günahlar ne kadar büyük olursa olsun, tövbe kapısı her zaman açıktır ve Tanrı bağışlayıcı ve merhametlidir.
- Bu hayat bir imtihan zamanıdır: Dünya sonsuzluk değil, emek ve imtihan yeridir ve nihai hedef cennete dönmektir.
Âdem’in (a.s) hikâyesi her insanın hikâyesidir; sınanma, düşme, tövbe etme, sağduyuya dönme ve Yaratıcı’nın memnuniyetini arama hikâyesidir.
Adem’in hikayesinden öğrendiğiniz en önemli ders nedir?
