Qisadii Sakariyas iyo Yooxanaa Asalaamu Calaykum: Mucjisada Ducada iyo Barakada Faraceeda Xaqa ah.
Kutubta nebiyada sharafta leh, qisada Sakariyas iyo Yaxanaa, nabadgalyo korkooda ha ahaatee, waxay u taagan tahay calaamad weyn oo muujinaysa ducooyinka Eebbe ee ajiibay, sharafta faraca xaqa ah, iyo iftiinka cibaadada saafiga ah. Waa sheeko ay dhirtu rajo ka qabto quluubta quusta, taas oo muujinaysa in naxariista iyo awoodda Eebbe aanay da’ iyo duruuf toona ku koobnayn, duco joogta ah oo daacad ahina ay albaabada u furto wax aan suurtogal ahayn.
Sakariyas, nabadgalyo korkiisa ha ahaatee: Gabow iyo rajo aan dhammaad lahayn
Zakariye calayhi salaam, wuxuu ahaa nebi toosan oo loo magacaabay ilaaliyaha Qudus iyo mas’uulka Maryama bikrada ah . Sakariyas hore buu u da’ weynaa, naagtiisuna madhalays bay ahayd. Duruufahaas aadamiga ah waxay xidhi karaan albaabka rajada ubadka, laakiin Sakariyas qalbigiisa waxaa ka buuxsamay rumaysad iyo hubanti ah in awoodda Ilaahay ay ka sarreyso dhammaan sababaha iyo caqabadaha.
Sakariyas waxa uu arkay deeqsinimada Eebbe Maryan iyo sida ay ugu timi risqigeedu xagga Eebbe sabab la’aan. Markuu arkay iyada oo jiilaal iyo midhaha jiilaalka lagu arzuqeeyo oo xagaa lagu arzuqeeyo, wuxuu gartay in Eebbe wax walba karo, Eebbana wax walba ka arzuqayaa, oo kan maryan xilligeeda ku arzuqana uu awood u leeyahay inuu wiil ku arzuqeeyo, isagoo duqoobay, xaaskiisuna madhalays ka yahay.
Daliil: Qur’aanka kariimka ahi waxa uu sheegay xaaladdan ku dhiirigelisay Sakariye inuu ku tukado suuradda Al Cimraan:
كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (37) هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ ۖ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً ۖ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ (38)
(Suuradda Al Cimraan: 37-38).
Dabadeed Zakariye wuxuu u noqday Eebihiis duco dhab ah, isagoo ka baryaya inuu ubad khayr qaba siiyo, oo uusan ku beddelin boqortooyo iyo xoolo toona, balse uu sii wado farriinta gadaashiisa, oo uu nabinimada dhaxlo, dadkana Eebbe ugu yeedho.
Kajawaabista Ducada: Yaxye waa Magac iyo Nabi
Ducadii Sakariyas calayhi salaatu wasalaam ma noqon mid laga jawaabo. Intuu macbudka dhexdiisa ku tukanayay, malaa’igtii baa u yeedhay oo ugu bishaaraysay wiil la odhan jiray Yaxye . Magacan laftiisa ayaa ahaa mid mucjiso ah, maadaama uusan jirin cid isaga ka horreysay oo magacan lagu magacaabay, taasoo muujineysa dabeecadda gaarka ah ee wiilkan iyo barakada uu ku dhashay.
Sakariyas aad buu ula yaabay warka wanaagsan. Sidee buu wiil u dhalay isagoo oday ah oo naagtiisu madhalays tahay?
Waxa daliil ah: Eebbe kor ahaaye wuxuu ku yidhi suuratu Al Cimraan:
فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَىٰ مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ (39) قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي عَاقِرٌ ۖ قَالَ كَذَٰلِكَ اللَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ (40)
(Suuradda Al Cimraan: 39-40).
Sakariye wuxuu waydiistay calaamad bishaas, markaas ayuu Eebbe u sheegay in calaamadiisu ay tahay in aanu dadka la hadlin saddex maalmood calaamo mooyee, isagoo ka fayow cudur kasta oo u diidaya inuu hadlo, si uu u hubsado inay mucjisadu dhici doonto.
Yaxye (naxariis iyo nabadgalyo Eebbe korkiisa ha yeelee): Waa nebi barakeysan oo caabudi hore
Yooxanaa, nabad gelyo korkiisa ha ahaatee, wuxuu ku dhashay oofinta ballankii Eebbe. Ilmo gaar ah buu ahaa tan iyo dhalashadiisa, Ilaahna xigmad buu siiyey isaga oo yar. Waxa uu ku barbaaray cibaado iyo wanaag, waalidkiina u dhawra, diinta Ilaahayna si daacad ah ugu xidhnaa, arrimaha adduunyadana ka tegay. Eebbe wuxuu u doortay inuu nabinimada Nabi Ciise NNKH u xaqiijiyo, una gogol xaaro muuqaalkiisa.
Daliil: Qur’aanka kariimka ahi waxa uu ku sifeeyey fadliga Yaxye, naxariis korkiisa ha ahaatee, suuradda Maryama: 1
يَا يَحْيَىٰ خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا (12) وَحَنَانًا مِّن لَّدُنَّا وَزَكَاةً ۖ وَكَانَ تَقِيًّا (13) وَبَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُن جَبَّارًا عَصِيًّا (14) وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا (15)
(Suuradda Maryam: 12-15).
Yaxye naxariis iyo nabad galyo korkiisa ha ahaatee waxa uu tusaale u ahaa cibaadada dhawrsoon ee ka fogaaday damac adduunyo, naftiisana u huray cibaadada Eebbe iyo dadka ugu yeedhi jiray wanaagga. Wuxuu ahaa shahiid Eebbe dartiis, oo daalimiintu u dileen ku dhegganaantiisa xaqa iyo xumaanta oo uu reebay.
Gabagabo: Duruusta Ducada, Rajada, iyo Cibaadada
Qisadii Sakariyas iyo Yaxye على عليه وسلم waxay ka mid tahay qisooyinka yididiilo gelinaya duruus waaweynna ka bixinaya:
- Mucjisada Ducada: Ma quusto marka ay timaaddo ducada, illeen Eebbe wax walba wuu karaa, awooddiisuna waxay ka sarraysaa sababaha muuqda. Ducada Sakariyas waxay ina baraysaa inaan ku adkaysano codsiyadeena oo aan hubsano jawaab celinta, xaalad kasta ha ahaatee.
- Qiimaha faraca xaqa ah: Sheekadu waxay muujinaysaa muhiimada ay leeyihiin faracyada xaqa ah ee sii wada wadadii aabbayaasha ee wanaagga iyo wacdiga, iyo in aanay ahayn kaliya qurxinta nolosha, laakiin waa kordhinta wacdinta.
- Taqwada iyo xaqnimada laga soo bilaabo yaraantiisii: In uu Yaxye (nabadgelyo korkiisa ha yeelee) ku barbaarintiisii yaraa ee cibaadada iyo toosnaanta waxa ay tusinaysaa muhimadda ay leedahay barbaarinta saxda ah ee diintu, cibaadada iyo is-fahamku waxa ay noqon karaan sifo qofka laga soo bilaabo bilowgii noloshiisa.
- Isha Dhabta ah ee Risqiga: Qisada Maryama oo ahayd mid u waxyoonay Sakariyas, waxay ina xasuusinaysaa in arsaaqda oo dhami ay ka timi xagga Eebe, ee uu ku arzuqi jiray cidduu doono xisaab la’aan, sababtuna ma aha wax walba.
- Xaqa oo loo dhego nuglaado dhib kasta ha ku qaadatee: Yaxye, naxariis iyo nabad gelyo korkiisa ha ahaatee, sida nebiyada kale, xaqa kama quusan oo naftiisa ayuu u huray. Tani waa cashar weyn oo loo huray mabaadi’da.
Qisooyinka Zakariye iyo Yaxye naxariista korkooda ha ahaatee, waa laba marag oo kala ah in awoodda Eebbe ay tahay mid aan xad lahayn, in aanu niyad jabin kuwa u barya si dhab ah, iyo in cidhibta u dambaysa ee samirka iyo dhawrsada ay tahay abaal-marin iyo fadli adduun iyo aakhiro weyn.
Waa maxay casharka ugu muhiimsan ee ay idiinka tagtay qisadii Sakariyas iyo Yaxas calayhi salaam ?
