حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) پیش از دریافت وحی و رسیدن به مقام نبوت و رسالت، در میان قوم خود به خاطر اخلاق والا و صفات پسندیده‌اش که وصف‌ناپذیر بود، شناخته می‌شد. جوانی او الگویی مثال‌زدنی از صداقت، امانت و پاکدامنی بود، تا جایی که به او لقب «امین» داده بودند. این لقب تنها یک توصیف گذرا نبود، بلکه گواهی بود بر پاکی قلب و شخصیت والای او، از جامعه‌ای که شرک و خشونت بر آن حاکم بود. برجسته‌ترین ویژگی‌های این جوان پاک که زمینه‌ساز طلوع نور نبوت شد، چه بود؟
تربیت صادقانه و اخلاق منحصر به فرد
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) در یتیمی، تحت سرپرستی پدربزرگش عبدالمطلب و سپس عمویش ابوطالب بزرگ شد. این پرورش، به دور از تجملات ثروت رایج در برخی از خانواده‌های قریش، شخصیت او را شکل داد و ارزش‌های اعتماد به نفس و فروتنی را در او پرورش داد. پیامبر به هوسرانی‌های دوران جوانی یا آداب و رسوم رایج دوران جاهلیت نپرداخت. بلکه او به خاطر ذات پاک و دوری از زشتی و گناه متمایز بود، که باعث تحسین و قدردانی قومش حتی قبل از بعثتش شد.
در تجارت و گله‌داری: تجربه و کار
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در جوانی چوپانی می‌کرد، حرفه‌ای که به او صبر، فروتنی و تفکر آموخت. او در بیابان به دام‌ها رسیدگی می‌کرد و در آفرینش خدا تأمل می‌کرد. سپس به تجارت روی آورد و در سفرهای تجاری با عمویش ابوطالب و بعداً با خدیجه بنت خویلد (رضی الله عنها) قبل از ازدواجشان به شام سفر کرد. این تجارت صرفاً وسیله‌ای برای امرار معاش نبود؛ بلکه مدرسه‌ای بود که در آن هنر برخورد با مردم، وفای به عهد و صداقت در خرید و فروش را آموخت. او به خاطر صداقت و امانتداری‌اش شناخته شده بود، تا جایی که کالاهایی که می‌فروخت برکت می‌یافت و سود آنها افزایش می‌یافت.
«الامین»: گواهی قومش پیش از نبوتش.
معروف‌ترین و بارزترین نشان عظمت شخصیت ایشان، صلی الله علیه و آله، لقب «الامین» بود. این لقب نه تنها توسط عزیزانش، بلکه حتی دشمنانش نیز قبل از بعثت به ایشان داده می‌شد. آنها اموال و اسرار خود را به او می‌سپردند و در حل اختلافات از خرد او کمک می‌گرفتند. یکی از برجسته‌ترین مواردی که امانتداری و خرد ایشان نشان داده شد، ماجرای قرار دادن حجرالاسود در جای خود پس از بازسازی کعبه بود. هنگامی که قبایل بر سر افتخار قرار دادن حجرالاسود در جای خود اختلاف نظر پیدا کردند، نزدیک بود که این موضوع به یک جنگ داخلی تبدیل شود. آنها داوری اولین کسی را که وارد میان آنها می‌شد پذیرفتند و پیامبر صلی الله علیه و آله داور بود. او عبا خواست و حجرالاسود را در دست مبارک خود قرار داد. سپس از سران قبایل خواست که هر کدام یک لبه عبا را بگیرند. آنها آن را با هم بلند کردند و او خود آن را در جای خود قرار داد. با این راه حل عاقلانه، قریش را از یک جنگ قریب الوقوع نجات داد و خرد و امانت خود را که همه بر آن توافق داشتند، به آنها نشان داد.
ازدواج مبارک ایشان با خدیجه، که خداوند از او راضی باشد.
یکی از مهمترین وقایع دوران جوانی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، ازدواج مبارک ایشان با خدیجه بنت خویلد (رضی الله عنها) بود. خدیجه تاجری موفق از نسلی اصیل بود و وقتی صداقت و خلوص پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را در معاملات تجاری با خود دید، به ایشان پیشنهاد ازدواج داد. این ازدواج پشتوانه و پیروزی بزرگی برای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، زیرا خدیجه اولین کسی بود که پس از نزول وحی به ایشان ایمان آورد و تا زمان وفاتش حامی و یاور ایشان باقی ماند. این ازدواج نشان دهنده شخصیت والای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و توانایی ایشان در جلب اعتماد و قدردانی اطرافیانشان است.
حلف الفضول: حمایت از مظلوم
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در جوانی در حلف الفضول، پیمانی که توسط برخی از سران قریش در خانه عبدالله بن جدعان منعقد شد، شرکت کرد. آنها متعهد شدند که از مظلومان حمایت کنند و حق را به صاحبان اصلی آن، به هر قیمتی، بازگردانند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از نبوت خود، این پیمان را ستود و فرمود: «من شاهد پیمانی در خانه عبدالله بن جدعان بودم و اگر در اسلام به پیمانی مانند آن دعوت می‌شدم، آن را می‌پذیرفتم.» (روایت بیهقی در سنن الکبری). این موضع نشان می‌دهد که پیامبر، از سنین جوانی، از بی‌عدالتی بیزار و طرفدار عدالت بود و این اصول ریشه عمیقی در فطرت سلیم او داشت.
نتیجه‌گیری: اخلاق نبوت پیش از بعثت
دوران جوانی پیامبر، صلی الله علیه و آله و سلم، زندگینامه‌ای معطر و سرشار از درس و اخلاق بود. قامت و اخلاق او قبل از بعثت، بهترین گواه بر آمادگی او برای رساندن پیام بود. دل‌های قومش، پیش از آنکه حتی به نبوتش ایمان بیاورند، یکپارچه او را دوست می‌داشتند و به او احترام می‌گذاشتند، گواهی که زمان نمی‌تواند آن را پاک کند. زندگی او قبل از نبوت، بهترین نمونه است که اخلاق نیکو، پایه و اساس همه خوبی‌هاست و خداوند، مردمی را که دارای بزرگترین خلق و راستگوترین در گفتار و کردار هستند، برای رسالت خود برمی‌گزیند.
به نظر شما کدام ارزش اخلاقی در دوران جوانی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برجسته‌تر بود؟ نظر خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
